ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ଥିତି ଠାରୁ ବର୍ତ୍ତମାନରେ ଭିନ୍ନତାର ସ୍ପର୍ଶ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ | ଯାହା ସମୟର ସ୍ରୋତ ସାଥେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୟରେ ବଦଳିବାକୁ ଲାଗେ | ଜନବସତିର ସୃଷ୍ଟିକୁ ଅନେକ ସମୟ ଲାଗିଲା | ଯାହା ସମୟ କ୍ରମେ ଗ୍ରାମ ଏବଂ ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହେଲା | ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରାରମ୍ଭ ହେଲା | ଯାହା ଶକ୍ତିର ଏକକ ହେବାକୁ ସମୟ ଲାଗିଲାନି | ଭାରତ ଉପମହାଦେଶରେ ହରପାପ୍ପ ସଭ୍ୟତାରୁ ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସମାଜ ସମୟ କ୍ରମେ ବିଭାଜିତ ହୋଇଛି | ଭାରତ ଆଜ ଏକ ସାର୍ବଭୌମ ସମାଜବାଦୀ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସ୍ୱାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ରୂପେ ନିଜକୁ ଗଢ଼ିଛି | ଯାହାର ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣିମ ତଥା ଅନେକ ସଂଘର୍ଷ,ସଂଗ୍ରାମ ଏବଂ ବଳିଦାନରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ | ରାଜକୀୟ ପ୍ରଶାସନର ଦୁର୍ବଳତା ଯୋଗୁଁ ବାଣିଜ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆସିଥିବା ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତ ଉପମହାଦେଶରେ ପ୍ରଭୁତ୍ୱ କରିଥିଲା | ଏହା 1700 ଶତାବ୍ଦୀରୁ ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋଇ 1947 ଯାଏଁ ଚାଲିଥିଲା | ପରାଧୀନତାରୁ ଦୂରକୁ ଯାଇ ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ସମାଜ ଗଠନ କରିବାରେ ଅନେକ ଜୀବନର ସଂଘର୍ଷ ଏବଂ ବଳିଦାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା | ସେଥିରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜୀବନୀ ମଧ୍ୟରେ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ନାମ ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାରେ ସମ୍ମାନର ସହ ଲେଖାଯାଇଛି |

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ 23 ଜାନୁୟାରୀ 1897 ରେ ଭାରତର କଟକଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ | ସେ ପିଲାଦିନରୁ ଦେଶପ୍ରେମର ଗଭୀର ଭାବନା ସହିତ ଜଣେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଛାତ୍ର ଥିଲେ | ସେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷା ପରେ କେମ୍ବ୍ରିଜ ଅଧିକ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ଯାଇଥିଲେ | ବୁଦ୍ଧି ଏବଂ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଉତ୍ସାହର ମିଶ୍ରଣ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ | ପ୍ରଥମେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସହିତ ସମନ୍ୱିତ ହୋଇ ସେ ଦଳୀୟ ପଦବୀରୁ ଉଠିଥିଲେ। 1930 ଦଶକ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ତାଙ୍କୁ 1938 ମସିହାରେ ଦଳର ସଭାପତିତ୍ୱ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା। ତଥାପି, ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ଭିନ୍ନତା ପାଇଁ ସେଥିରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ | ଏହାପରେ ସେ ଫରୱାର୍ଡ ବ୍ଲକ୍ ଗଠନ କରି ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଗଭୀର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ବୋଷଙ୍କ ଜୀବନର ଏକ ଅଳ୍ପ ଜଣାଶୁଣା ତଥାପି ସାହସିକ ସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟରୁ 1941 ମସିହାରେ ସେ ନିଜଗୃହ ଗିରଫରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଥିଲେ। କ୍ରମାଗତ ବ୍ରିଟିଶ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ସେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ଲୋଡ଼ିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ| ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ସେନା ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ଗଠନରେ ବୋଷଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଦେଇଥିଲା । ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନକୁ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ | ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହାୟତା ଲୋଡିଥିଲେ। ହିଟଲର ଏବଂ ମୁସୋଲିନିଙ୍କ ପରି ନେତାଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପାଇଁ ସହାୟତା ପାଇବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲା | ତାଙ୍କର ରଣନୀତିକ ତଥା କୂଟନୈତିକ ଶୈଳୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ ତାଙ୍କ ଦକ୍ଷତାକୁ ପ୍ରତିଫଳନ କରେ | 1945 ମସିହାରେ ଏକ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ତାଙ୍କର ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ଦେଶରେ ଆଲୋଡନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା | ତାଙ୍କର ସାହସ, ଏକ ମୁକ୍ତ ଭାରତ ପାଇଁ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଭିନବ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏକ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଚିହ୍ନ ଛାଡିଛି। ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ସେନାର ପ୍ରଭାବ, ବୋଷଙ୍କ ଅଦମ୍ୟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ସହିତ 1947 ମସିହାରେ ଭାରତର ମୁକ୍ତିରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ଦେଇଥିଲା | ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ଜୀବନ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଅଧ୍ୟାୟ ହୋଇ ରହିଛି | ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ନିରନ୍ତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା।

ଜାନୁଆରୀ 23, 1897 ରେ ଓଡିଶାର କଟକଠାରେ ଏକ ଶିକ୍ଷିତ ତଥା ସଂଭ୍ରାନ୍ତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବୋଷଙ୍କ ପ୍ରତିପୋଷଣ ବିଦ୍ଧିକ ଉତ୍ସାହ ଏବଂ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ମିଶ୍ରଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ପିତା ଜାନକୀ ନାଥ ବୋଷ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଆଇନଜୀବୀ ଥିଲେ| ତାଙ୍କ ମାତା ପ୍ରଭାସୀ ଦେବୀ ତାଙ୍କ ଚରିତ୍ର ଗଠନରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ବୋଷଙ୍କ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା କଟକ ଏବଂ ପରେ କଲିକତାରେ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଅଧ୍ୟୟନ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳତା ଏବଂ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଏକ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ | 1919 ମସିହାରେ ଜାଲିଆନୱାଲା ବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡର ପ୍ରଭାବକୁ ବୋଷଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହର ମୂଳ ମୂହୁର୍ତ୍ତ ଥିଲା। ଏହି ଦୁଃଖଦ ଘଟଣାଟି ଯୁବ ବୋଷଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଚିହ୍ନ ଲିପିଥିଲା | ଏଥିରେ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶ ନିୟମ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିବା ପାଇଁ ଏକ ମାର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ତାଙ୍କର ଯାତ୍ରା କେମ୍ବ୍ରିଜ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ସମ୍ମାନଜନକ କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ | ଅବଶ୍ୟ, ବୋଷଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜାତୀୟତାବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ଅଧୀନରେ ଜଣେ ଉଚ୍ଚ ଭାରତୀୟ ସିଭିଲ ସର୍ଭିସ ସ୍ଥାନ ହାସଲ କରି ଅଧ୍ୟୟନ ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ। ବୋଷଙ୍କ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷର ଅନୁଭୂତି, ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଏବଂ ଉପନିବେଶିକ ଶାସନର ଅତ୍ୟାଚାର ସହିତ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ସହଯୋଗ କରିବାକୁ ଏକ ଗଭୀର ସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଏହି ଅବଧି ଏକ ଗତିଶୀଳ ଏବଂ ଉତ୍ସାହୀ ନେତାଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା ଯିଏ ଭାରତର ଇତିହାସର ଗତିପଥରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା |

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରା ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତ ରାଜନୀତିରୁ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଅଧିକ ଏବଂ ଦୃଢ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣକରିଥିଲା ।ବୋଷ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ (INC) ମଧ୍ୟରେ ନିଜର ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ଗୁଣ ଶୀଘ୍ର ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କଲା, ଏବଂ ସେ 1938 ମସିହାରେ INC ର ସଭାପତି ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ। ଗୋଷ୍ଠୀ ମତଭେଦ ଏବଂ ଭିନ୍ନ ଚିନ୍ତାଧାରା ଯୋଗୁଁ INC ରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ବୋଷ 1939 ମସିହାରେ ଫରୱାର୍ଡ ବ୍ଲକ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ | ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାକୁ ଅଧିକ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ଶୈଳୀ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ତୁରନ୍ତ ଏବଂ ଜୋରଦାର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଓକିଲାତି କରି କଂଗ୍ରେସର ମଧ୍ୟମ ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଥିବା ସମାନ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ।

ବୋଷଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଭାରତର ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା | 1941 ମସିହାରେ ଗୃହ ଗିରଫରୁ ତାଙ୍କର ସାହସିକ ପଳାୟନ ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗୀ ଖୋଜିବାକୁ ବହୁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା | ଏହି ଅବଧିରେ ହିଟଲର ଏବଂ ମୁସୋଲିନି ଭଳି ନେତାଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ ହେଲା , ଯାହା ଦେଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଏକ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଉପାୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାକୁ ବୋଷଙ୍କ ସଂକଳ୍ପକୁ ଦର୍ଶାଇଥିଲା।

ବୋଷଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରାର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ହେଲା 1942 ମସିହାରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ଗଠନ। ଭାରତକୁ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନରୁ ମୁକ୍ତ କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ। ଉପନିବେଶକାରୀ ବାହିନୀକୁ ବିତାଡିତ କରିବାରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ଶେଷରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନର ପ୍ରତ୍ୟାହାରରେ ସହଯୋଗ କରିଥିଲା |

ବୋଷଙ୍କ ରାଜନନୈତିକ ଯାତ୍ରା ପାରମ୍ପାରିକ ପଦ୍ଧତିକୁ ନେଇ ଏକ ରଣନୀତିକ ବିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା,ଯାହା ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାକୁ ଏକ ଦୃଢ ଇଚ୍ଛା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା | ଫରୱାର୍ଡ ବ୍ଲକ୍ ଏବଂ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱରେ ସ୍ଥିତିକୁ ସମ୍ଭାଳିବା ଏବଂ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର କାହାଣୀକୁ ପୁନଃ ଏକ ରୂପ ଦେବାପାଇଁ ଏକ ଅଦମ୍ୟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ।

ଏକ ମୁକ୍ତ ଭାରତ ପାଇଁ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଏବଂ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଗତିଶୀଳତା,ଦୃଢ଼ତା ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତି ଏକ ଗଭୀର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣିତ |ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ଆନ୍ଦୋଳନ ଜାତୀୟତାର ଜଣେ ଦୃଢ ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ, ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ କେବଳ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୋଧ ଅପେକ୍ଷା ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ଆବଶ୍ୟକ। ତାଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅହିଂସା ଆଭିମୁଖ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଥିଲା, କାରଣ ସେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶକାରୀ ଶକ୍ତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ତଥା ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ।

ସେ କେବଳ ରାଜନିତିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇନଥିଲେ ବରଂ ଏକ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ସମାନ ଭାରତର କଳ୍ପନା ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ। ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଭାରତୀୟ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ଦୂର କରିବା ତାଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା | ବୋଷଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଫରୱାର୍ଡ ବ୍ଲକ୍ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ମିଳିତ ସାମ୍ମୁଖ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲା। ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଏକ ମୂଳ ତଥା ତୁରନ୍ତ ସଂଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଏହା ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲା |ସେ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଅଧିକ ମଧ୍ୟମ ଆଭିମୁଖ୍ୟରୁ ନିଜକୁ ପୃଥକ କରିଥିଲେ ।

ଏକ ମୁକ୍ତ ଭାରତ ପାଇଁ ବୋଷଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ଜାତୀୟତା ମୂଳରେ ରହିଥିଲା। ସେ ଏପରି ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ସମସ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ଧର୍ମ ଏବଂ ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରି ଏକ ମିଳିତ ଭାରତ, ଯାହା ବିଭାଜନକାରୀ କାରଣଗୁଡିକ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା।

ବୋଷଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଭାରତର ସୀମା ବାହାରେ ବିସ୍ତାରିତ | ସେ ସେହି ସମୟର ଭୌଗୋଳିକ ରାଜନୀତି ଗତିଶୀଳତାକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କଠାରୁ ସମର୍ଥନ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ | ହିଟଲର ଏବଂ ମୁସୋଲିନିଙ୍କ ପରି ନେତାଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଯେ କୌଣସି ଉପଲବ୍ଧ ସମର୍ଥନକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା | ତାଙ୍କର କିଛି ସମସାମୟିକଙ୍କ ତୁଳନାରେ, ବୋଷଙ୍କ ଧାରଣା ଏକ ତତ୍ପରତା ଏବଂ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ରଣନୀତି ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲା | ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଭାରତ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ କେବଳ ରାଜନୈତିକ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ନୁହେଁ, ସମାନତା ଏବଂ ନ୍ୟାୟର ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏକ ସମାଜ | ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନର ଜଟିଳତାକୁ ଦର୍ଶାଇ ବୋଷଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଏବଂ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଅଧ୍ୟୟନ ଏବଂ ବିତର୍କ ଜାରି ରହିଛି |

1945 ମସିହାରେ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ବୋଷଙ୍କ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିନଥିଲା। ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ରହସ୍ୟ ଏବଂ ଜଣେ ପରୋପକାରୀ ନେତାଙ୍କ ବଳିଦାନ ଏବଂ ଉତ୍ସର୍ଗର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଏହା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣିମ ଅବଦାନରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି | ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ନେତା, କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ଏବଂ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଉତ୍ସ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି | ତାଙ୍କ ଜୀବନ କାହାଣୀ ସାହସ, ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଆହ୍ୱାନର ପ୍ରତୀକ |

ବୋଷଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷା ଐତିହାସିକ କାହାଣୀଠାରୁ ଅଧିକ, ସାହସ, ନବସୃଜନ ସହିତ ଜଟିଳ ସଂଘର୍ଷକୁ ସଂଳାପିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ଏବଂ ଜଣଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି ଅଦମ୍ୟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା | ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଇତିହାସର ଗତି ଗଠନରେ ସ୍ଥିର ନେତୃତ୍ୱର ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଶକ୍ତିର ଏକ ପ୍ରମାଣ ଭାବରେ ଛିଡା ହୋଇଛି |

ସ୍ୱାଧୀନତା ବଳିଦାନ ମାଗେ | ମୁଁ ଆଜିର ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ବୁଝିବାକୁ ଅସମର୍ଥ କାରଣ ପରାଧୀନତା ବିନା ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ବୁଝିବା କଷ୍ଟକର | କିନ୍ତୁ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଦୂରତାରୁ ନିକ୍ଷେପ କଲେ ବଳିଦାନର ରକ୍ତିମ ଛିଟା ହୃଦୟରେ ଲେଖିଯାଏ ଆଉ ଝରିଯାଏ କେଇବୁନ୍ଦା ଅଶ୍ରୁ | ରହସ୍ୟମୟ ତାଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଏ ଦେଶ ସର୍ବଦା ସମ୍ମାନିତ କରୁଥିବ | ସେ ମହାତ୍ମାଙ୍କ ପାଦପଦ୍ମରେ ମସ୍ତକ ଭୂମିମୁଖୀ ରହିବ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୟରେ |

“ମୋତେ ରକ୍ତ ଦିଅ, ମୁଁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବି” – ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ |

ଦେଶ ନାୟକ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ

ଜୀବନୀ ପୃଷ୍ଠା