କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡିଶା ସର୍ବଦା ଲୋକାଦୃତ୍ୟ।ଓଡିଶାର କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି କେବଳ ଓଡିଶା ନୁହେଁ ବରଂ ଓଡିଶା ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଛି।ଓଡିଶାର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କଳା ମଧ୍ୟରୁ ନୃତ୍ୟ କଳା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କଳା ଯାହା ଯାହା ଓଡିଶାକୁ ଆହୁରି ଜନପ୍ରିୟତା କରାଇଛି।ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନୃତ୍ୟ କଳା ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଜିଲ୍ଲା ଅନୁଯାୟୀ ଲୋକମାନେ ଅନେକ ନୃତ୍ୟ କଳାକୁ ଆପଣେଇ ନେଇ ନିଜର ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଲୋକମାନଙ୍କର ମନୋରଞ୍ଜନ କରିଥାନ୍ତି।ଓଡିଶା ଏକ କଳା ପ୍ରିୟ ରାଜ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ନୃତ୍ୟ କଳାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୂପ ଏବଂ ବିବିଧତା ଦେଖାଦିଏ।

୧.ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲାର ରାବଣ ଛାୟା ନୃତ୍ୟ କଳା

ଓଡିଶାର ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ରାବଣ ଚୋରିକୁ ନେଇ ଛାୟା ଦ୍ୱାରା ଏକ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ଯାହା ରାବଣ ଛାୟା ଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ।ଏହା ସହିତ ଅନୁଗୁଳରେ ଚଙ୍ଗୁ,ଢୋଲ ନିଶାଣ ଏବଂ ସିଂଘ ବାଦ୍ୟ ଭଳି ନୃତ୍ୟକଳାମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।

୨.ଓଡିଶୀ

ଓଡିଶୀ ଓଡିଶାର ଅତି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନୃତ୍ୟ କଳା ଯାହା କେବଳ ଓଡିଶା ନୁହେଁ ବରଂ ଓଡିଶା ବାହାରେ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଛି।ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟରେ ଗୁରୁ କେଳୁ ମହାପାତ୍ର ଏବଂ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ ସଂଯୁକ୍ତା ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରି ଓଡିଶାକୁ ଆହୁରି ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଛନ୍ତି।

ଓଡିଶୀ ଏକ ପୁରାତନ ନୃତ୍ୟ କଳା ଯାହା କିଛି ମୁଦ୍ରା ଏବଂ ଶୈଳୀରେ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏଏ।

୩.ମେଢ଼ ନୃତ୍ୟ

ମେଢ଼ ନୃତ୍ୟ ସାଧାରଣତ ମାଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।ଏଥିରେ ନୃତ୍ୟକାର ନିଜର ପଛ ପଟେ ଏକ ମେଢ଼ ଲଗାଇ ବାଦ୍ୟର ତାଳେ ତାଳେ ନୃତ୍ୟ କରେ।

୪.ଛଉ ନୃତ୍ୟ

ଛଉ ନୃତ୍ୟ ଓଡିଶାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ନୃତ୍ୟ କଳା ଯାହା ମହାଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚରିତ୍ର ଏକ ଭିନ୍ନ ଢଙ୍ଗରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ନୃତ୍ୟ କରାଯାଏ।

୫.ଦଣ୍ଡ ନୃତ୍ୟ

ଓଡିଶାର ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ଦଣ୍ଡ ନୃତ୍ୟ ଏକ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନୃତ୍ୟ କଳା ଯାହା ମହାଦେବ ଏବଂ ମା କାଳିଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମର୍ପିତ।ଏଥିରେ ବ୍ରତ ଧାରିଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡୁଆ କୁହାଯାଏ।ସେମାନେ ୨୧ଦିନ କଷ୍ଟ ସହି ବ୍ରତ ପାଳନ କରି ନୃତ୍ୟ କରନ୍ତି।

୬.ଚଇତି ଘୋଡା ନୃତ୍ୟ

ଚୈତ୍ର ମାସରେ କୈବର୍ତ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ନିଜର ଇଷ୍ଟଦେବି ଅଶ୍ୱିନ ବାସୁଳିଙ୍କ ଉଦେଶ୍ୟରେ ଘୋଡା ନୃତ୍ୟ କରନ୍ତି।ଏହା ଏକ ଓଡିଶାର ପ୍ରମୁଖ ନୃତ୍ୟ କଳା।

ଓଡିଶା ଏକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କଳାର ଏକ ରାଜ୍ୟ ଏଥିରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନୃତ୍ୟ କଳା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।ଯାହା ଅତି ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ।

***********

କବି-ବାଦଲ ପଲେଇ

ଓଡ଼ିଶାର ନୃତ୍ୟକଳା

ଓଡିଶା ଏକ କଳାର ରାଜ୍ୟ।ନୃତ୍ୟ କଳା ପ୍ରମୁଖ।