ପୋଷାକ! ମନୁଷ୍ୟ ଜୀବନ ର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ ବସ୍ତୁ। ମାନବ ସମାଜର ମୂଳବିନ୍ଦୁ କୁ ଫେରି ଆମେ ଯଦି ଅତୀତ ର କିଛି ଚିତ୍ର କୁ ଆଖି ଆଗକୁ ଆଣିବା, ତେବେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇବା ଯେ, ଆଦିମ ମଣିଷ ନିର୍ବସ୍ତ୍ର ରୂପେ ଜୀବନ ଯାପନ କରୁଥିଲା। ହେଲେ ପରବର୍ତୀ ସମୟ ରେ ଲଜ୍ୟା ସମ୍ପର୍କ ରେ ବୋଧ ଜ୍ଞାନ ପାଇ ଗଛ ର ବକଳ କୁ ବସ୍ତ୍ର ରୂପେ ପରିଧାନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲା। ପରେ ପରେ ଏହାର ରୂପାନ୍ତରିକରଣ ଘଟି, ଆଜିର ମଣିଷ ଯେ କେତେ ପ୍ରକାର ର ରଙ୍ଗୀନ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରୁଛି ତାହା କଳ୍ପନାତୀତ। ତେବେ ନିଜ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନ ରେ ଆମେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ର ଓ ଅନେକ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧୁ। ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ କେତେ ଗୁଡିଏ ଆମର ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଥାଏ। କାରଣ ତାହା ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ ବହୁତ ଆରମଦୟାକ ମନେ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଟ ସହ ଯୋଡି ହୋଇଥାଏ ଅନେକ ଅନୁଭୁତି ଓ କାହାଣୀ। ସେ ସବୁ କୁ ଧାରଣ କଲା ବେଳେ ସେ ପୁରୁଣା ସ୍ମୃତି ସବୁ ଜୀବିତ ହୋଇଯାଏ।

ତେବେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ମୁଁ କୁର୍ତା ସଲଵାର ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରୀ ଜୀନ୍ସ ପ୍ୟାଣ୍ଟ ସାର୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ ପୋଷାକ କୁ ଠାରେ ହେଉ ନା କାହିଁକି ପରିଧାନ କରିଛି। ଏଭଳି କି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମ ର ପୋଷାକ ଓ ପାକିସ୍ତାନୀ, ତଥା ବିଦେଶୀ ପ୍ରିୟ western ପୋଷାକ ମଧ୍ୟ ପରିଧାନ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଛି। ହେଲେ ଜଣେ ଭାରତୀୟ, ସନାତନୀ ତଥା ହିନ୍ଦୁ ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାର ର ଝିଅ ହିସାବ ରେ ମୋ ପାଇଁ "ଶାଢ଼ୀ" ହେଉଛି ସର୍ବୋତ୍ତମ ଓ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପରିଧାନ। ତେବେ ଏହି ଶାଢ଼ୀ ର ମହତ୍ୱ କଣ? କାହିଁକି ଏହା ହିନ୍ଦୁ ସମାଜ ରେ ଏତେ ଆଦୃତ? ମୋର ଆଜି ବି ମନେ ଅଛି, ଥରେ ମୁଁ ଗୋଟେ ନାରଙ୍ଗୀ ଶାଢ଼ୀ ପରିଧାନ କରି ତରତର ରେ ଗୋଟେ ବୈଠକ ରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ବାହାରିଥିଲି। ବାଟ ରେ କିଛି ଜିନିଷ କିଣିବା କୁ ଯାଇ ମୋ ଭାଇ ଗାଡି ସାଇଟ କଲେ। ମୁଁ ଗାଡି ରୁ ବାହାରି ରାସ୍ତା କଡ ରେ ଛିଡା ହେଲି। ମୋ ସାମ୍ନା ରେ ବସିଥିଲେ ଦୁଇ ଜଣା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ଓ ତାଙ୍କ ହାତରେ ଥିଲା ମୁନିସିପାଲିଟି ସଫେଇ ଟ୍ରଲି। ନିଜର କାମ ସାରି ବୋଧ ହୁଏ ଥକା ମେଣ୍ଟାଉଥିଲେ। କଣ ଚିନ୍ତା କଲେ କେଜାଣି.. ଜଣେ କହିଲେ.., "ସତରେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିଲେ ଏ ଝିଅ ଗୁଡା କେଡେ ସୁନ୍ଦର ଦେଖାଯାନ୍ତି," ନିଜକୁ ଟିକେ ଗର୍ବ ଲାଗିଲା ଯେ ମୁଁ ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନାରୀ।

ହଁ ବୋଧ ହୁଏ କୋଉଠି ନା କୋଉଠି ଏଇ ଶାଢ଼ୀ ର ବିଶେଷତ୍ୱ ବହୁତ ରହିଛି। ନ ହେଲେ ଏହା ଦେଶ ବିଦେଶ ରେ ଆଦୃତ ହୋଇନଥାନ୍ତା। ଶାଢ଼ୀ ର ବିଶେଷତ୍ୱ ମୋ ପାଇଁ ଏୟା ଯେ, ଏହା କେବେ ମତେ ମୋର ସାଇଜ଼ ପଚାରେନାହି। ବାସ ଆଲିଙ୍ଗନ କରିନିଏ ମତେ। ଯେପରି ସେ ଚାହିଁବସିଥିଲା, ମୁଁ କେବେ ମୋ ଆଲମାରୀ ଖୋଲିବି ଓ ତାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ମୋର ଶରୀର କୁ ନିବୃତ କରିବି। ଆଉ ସିଏ ବି ବିରହୀ ମନ ର

କୋହ କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟି ଦେଲା ପରି ମୋତେ ପୁଣି ଆପଣଙ୍କ ର କରିନେବ। ସତ କହିବି ତ ଅନ୍ୟ ପୋଷାକ ଅପେକ୍ଷା ମୁଁ ଯେବେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧି ଆଇନା ରେ ନିଜକୁ ଦେଖେ, ନିଜ ଆଖିରେ ନିଜେ ବହୁତ ସୁନ୍ଦର ଦେଖା ଯାଏ। ତା ସହ ଗୋଟେ ମ୍ୟାଚିଂ ଝୁମକା ଆଉ ଆଖିର କଜ୍ଵଳ। ଓଃ!! ଭାରତୀୟ ନାରୀ ର ଏହି ତା ଉପମା, ଯାହା ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଆକର୍ଷଣ ର କେନ୍ଦ୍ର ବିନ୍ଦୁ ପାଲଟିଛି।

ଆମ ଭାରତ ର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଶାଢ଼ୀ ପ୍ରଚଳିତ। ଆମ ଓଡିଶା ର ଖଣ୍ଡୁଆ ପାଟ ର ଆଦର ଯେ କେତେ କୁଆଡେ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ତାହା ସଭିଙ୍କୁ ଜଣା। ଯେବେ ଖଣ୍ଡୁଆ ପାଟ ରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଚିତ୍ରକଳା ହେଇଥାଏ, ତାହାର ମୂଲ୍ୟ ଓ ସୁନ୍ଦରତା ଆହୁରି ଦୁଇଗୁଣିତ ହେଇଯାଏ। ଗୋଟେ ଭଲ ଅନୁଭୁତି ଆଜି ବି ମନେ ଅଛି, ଯେବେ ଜୀବନ ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ଖଣ୍ଡେ ଖଣ୍ଡୁଆ ପାଟ ପିନ୍ଧିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା। ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପରିଷଦ ର ୬୯ତମ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅଧିବେଶନ୨୦୨୩ ରେ ଦେଶ ର ରାଜଧାନୀ ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଦୀର୍ଘ ଚାରିଦିନ ଧରି ଅଧିବେଶନ ଚାଲୁ ରହିଲା। ତୃତୀୟ ସନ୍ଧ୍ୟା ରେ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲା। ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରାନ୍ତ ର କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ନିଜ ନିଜ ର ସଂସ୍କୃତି ଓ ବେଶ ପୋଷାକ ରେ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ତ ରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ୟୁନିଭେର୍ସିଟି ଯାଏ ପଦଯାତ୍ରା କରିବେ। ଆମ ଓଡିଶା ପ୍ରାନ୍ତ ର ସମସ୍ତ ଭଉଣୀ ମାନଙ୍କୁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବାକୁ ଟ କୁହାଯାଇଥିଲା। ହେଲେ ଆମେ ପୁରୀ ବିଭାଗ ର କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ମାନେ କିଛି ନୂଆ କରିବୁ ନୋଳିଆ ସ୍ଥିର କରିଥିଲୁ। ଭଉଣୀ ମାନେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଖଣ୍ଡୁଆ ପାଟ ଓ ଭାଇ ମାନେ ମଠା ଓ କାନ୍ଧ ରେ ଖଣ୍ଡେ ଖଣ୍ଡେ ଖଣ୍ଡୁଆପାଟ ପକେଇବାର ବ୍ୟବସ୍ତା ହେଲା। ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ ମୋ ମାମା ଙ୍କ ଠାରୁ ତାଙ୍କ ଖଣ୍ଡୁଆ ପାଟ ଟି ନେଇଥିଲି। ମୋର ମନେ ଅଛି ଆମ ଶୋଭା ଯାତ୍ରା ଗଲା ବେଳେ ଦିଲ୍ଲୀ ର ସବୁ ସଂଘ ତଥା ଗୋଷ୍ଟି ରାସ୍ତା ରେ ଆମକୁ ପୁଷ୍ପ ପକାଇ ଗୀତ ଲଗାଇ ସ୍ୱାଗତ କରୁଥିଲେ। ତା ସହ "ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ "ବୋଲି ଅଭିବାଦନ ମଧ୍ୟ ଜଣାଉଥିଲେ। କିଛି ଅଲଗା ପ୍ରାନ୍ତ ର ଭଉଣୀ ମାନେ ମତେ ସେଠି ମତେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧାଇଦେବାକୁ ବହୁତ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ଅଧିବେଶନ ଶେଷ ଦିନ ମୁଁ ସେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବା ଶିଖାଇଥିଲି। ବିଶେଷ କରି ନେପାଳ ରୁ ଆସିଥିବା ଭଉଣୀ ମାନେ, ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧା କୁ ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ସତରେ ଗୋଟେ ଭାରତୀୟ ନାରୀର ଶାଢ଼ୀ ଏକା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ।

ଆଜି ବି ମନେ ଅଛି ଯେବେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିଥିଲି। ତାହା ଏକା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅନୁଭୁତି। ଗର୍ବ ର କଥା ନୁହେଁ, ହେଲେ ଭଲ ଲାଗେ ଯେବେ କିଏ ଆମକୁ ବହୁତ ପ୍ରସଂଶା କରେ। ଆମ ରୁପକୁ ବାରମ୍ବାର ବର୍ଣନା କରେ ଆଉ ବାରମ୍ବାର ଅନୁଭବ କରାଏ ଯେ, ହଁ ତାହା କେବଳ ତୁମ ପାଇ ହିଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ମୁଁ ଆଗରୁ ଅନେକ ଥର ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧି ଫୋଟୋ ଉଥାଏ। ଘରେ ଅନେକ ଥର ମୋ ଭଉଣୀ ମତେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧାଇ ସଜେଇଦିଅନ୍ତି। ହେଲେ, କେବେ କୌଣସି ଉତ୍ସବ ରେ, ଅନେକ ଲୋକ ଙ୍କ ଆଗରେ ମୁଁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିନଥିଲି। ନାଇଡ଼ୁ ହାଇୟର ସେକେଣ୍ଡାରୀସ ରେ ମୁଁ ମୋର ଏକାଦଶ ଓ ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ପଢ଼ୁଥିଲି। ୨୦୨୩ ମସିହା ଦ୍ୱାଦଶ ବୋର୍ଡ଼ ପରୀକ୍ଷା ଆଉ ସମ୍ପୂର୍ଣ ବାର ଦିନ ଥାଏ। ଫେବୃଆରୀ ମାସ ୧୬ ତାରିଖ। ଆମ ସ୍କୁଲ ର ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ସବ। ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ପଢା ପଢି ରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହି ମୁଁ କୌଣସି ଦାଇତ୍ୱ ରେ ରହିପାରିଲିନି। ଶେଷ ରେ ଉତ୍ସବ ପୂର୍ବ ଦିନ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମହୋଦୟ ନିବେଦନ କଲେ ମଞ୍ଚ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ। ତେବେ ଅତିଥି ସ୍ୱାଗତ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ରହିବାକୁ ହେବ। ତେଣୁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବାଟା ସାରା। ଜୀବନ ରେ ପ୍ରଥମ ଥର କୋଉ ଉତ୍ସବ ରେ ଶାଢ଼ୀ ପଯନ୍ଧିବି। ବହୁତ ଡର ଲାଗୁଥିଲା। ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବା ଜଣା ଥିଲେ ବି ନାନୀ କୁ ଫୋନେ କରି ଡାକିଲି। ସେ ମଧ୍ୟ ଆସି ମତେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧାଇ ସଠିକ ସମୟ ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଦେଲା। ମୁଁ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବା ସମ୍ପର୍କ ରେ ମୋର ସାଙ୍ଗ ମାନେ କେହି ହେଲେ ଅବଗତ ନଥିଲେ। ଗୋଟେ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ର ପଟଚିତ୍ର ଶାଢ଼ୀ, ମୋ ବଡ ଭଉଣୀ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରୁ ଫେରିଲାବେଳେ ମତେ ଉପହାର ଦେଇଥିଲେ। ସେଇ ଶାଢ଼ୀ ଟିକୁ ଧାରଣା କରି ସନ୍ଧ୍ୟା 4.30 ରେ ପଂହଁଚିଲି ସ୍କୁଲ ରେ। ସମସ୍ତେ ଗୋଟେ ପ୍ରକାର ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲେ ହଟାତ। ସମସ୍ତେ ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ସହ ଫୋଟୋ ବି ଉଠାଉଥିଲେ ମୋ ସହ। ହେଲେ ପ୍ରକୃତ ରେ ମୁଁ ଯାହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ୟଗ୍ର ଥିଲି ସେ ହିଁ ନଥିଲା। ମୋର ପରମ ମିତ୍ର ଅଥବା ଆଜିକାଲି ପିଲାମାନେ କୁହନ୍ତି, ବେଷ୍ଟ ଫ୍ରୀଏଣ୍ଡ୍ସ। ହଁ ମାନୁଛି ସବୁ ଥରକ ପରି ଏଥର ମଧ୍ୟ ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ସବ ଆଗରୁ ଛୋଟ ଛୋଟ କଥା ରେ ରାଗ ରୁଷା ହେଇ ଆମେ କଥା ବାର୍ତା ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲୁ। ହେଲେ ସେ ବି ଅବଗତ ଯେ ମୁଁ ସ୍କୁଲ ରେ ପଂହଁଚିବା ମାତ୍ରେ ଆଗ ତାକୁ ଓ ତାର ପରାମର୍ଶ କୁ ଖୋଜେ। ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ରୂପେ ଆସିଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନାୟକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ମହୋଦୟ। ତାଙ୍କ ସ୍ୱାଗତ ପାଇଁ ମୁଁ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସାମ୍ନା ରେ ଛିଡା ହୋଇଛି। ହଠାତ ଗଣବେଶ ରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ, ଆକାଶ ବାବୁ। ମତେ ଏପରି ରୂପରେ ଦେଖି ତାର ମୁଁହ ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପୁରା ଦେଖିବା ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲା ସେଦିନ। ହେଲେ ସମସ୍ତଙ୍କ ସାମ୍ନା ରେ କିଛି ନା କହି ପାରି ସେଠାରୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ପରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ଦେଖା କରି କହିଲା,"ମୁଁ ତୁମକୁ uniform ରେ ଖୋଜୁଛି। ଆଉ ପାଇବି କେଉଁଠି? ଏମିତି ହଠାତ ତମେ get up change କରନି ଯେ... Heartattack ହେଇଯିବ ଲୋକଙ୍କର..🤭ଶାଢ଼ୀ ଟି ଖୁବ ମାନୁଛି ତୁମକୁ.. "

ବାସ ଆଉ ବେଶୀ ସମୟ ନଥିଲା କଥା ହେବାକୁ। ସେ ଶାଢ଼ୀ କୁ ମୁଁ ଯେବେ ଯେବେ ପିନ୍ଧେ ମୋର ସେଦିନ କଥା ମନେ ପଡେ। କେହି ସେ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧିବାକୁ ମାଗିଲେ ବି ମୁଁ ସେ ଶାଢ଼ୀ କାହାକୁ ହେଲେ ଦିଏନି। କାହିଁକି ନା ସେଥିରେ ବହୁତ ସ୍ମୃତି ଲୁଚି ରହିଛି। ସେଦିନ ଠୁ ସେ ଶାଢ଼ୀ ମୋର ସବୁ ଠାରୁ ପ୍ରିୟ ପାଲଟିଯାଇଛି। ପ୍ରିୟ ମଣିଷ ଓ ପ୍ରିୟ ବସ୍ତ୍ର ର ସଂଯୋଗ ଏମିତି ହିଁ ହୁଏ। ସେ ଦିନ ତ ଆଉ କେବେ ଫେରିବନି ହେଲେ ସ୍ମୃତି ତ ଅଭୁଲା।

"ଶାଢ଼ୀ ଟି ଖୁବ ମାନୁଛି ତୁମକୁ.."

"ମୁଁ ତୁମକୁ uniform ରେ ଖୋଜୁଛି। ଆଉ ପାଇବି କେଉଁଠି? ଏମିତି ହଠାତ ତମେ get up change କରନି... Heartattack ହେଇଯିବ ଲୋକଙ୍କର..🤭"