ସାଗର, ବିଚରା ପିଲାଟି ବାଲ୍ୟ ଜୀବନକୁ ଉପଭୋଗ କରିବା ଆଗରୁ ଭେଟିଲା ଅଭାବ ଅନଟନରେ କାଟୁଥିବା ଦୀନ ସବୁକୁ । ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ଉପଲକ୍ଷେ ପାଇଁ ତା ଗାଁ ହେଉଥିଲା ଉତ୍ସବ ମୁଖର କିନ୍ତୁ ସାଗର ଓ ତା ମା କରୁଥିଲେ ବାଉଁଶ ନାଟ । କାରଣ ପୂଜା ଓ ଯାତ୍ରା ପାଇଁ ଲୋକେ ବଜାର ବୁଲି ଆସୁଥିଲେ। ସେ ସମୟରେ ବାଉଁଶ ନାଟ କରିଲେ ଭଲ ଦି ପଇସା ରୋଜଗାର ହେବ । ତେଣୁ ଭିଡ଼ ଭିତରେ କାହାଳୀ ରେ ବାଜୁଥାଏ ଗୀତ ଓ ତା ସାଙ୍ଗରେ ଗୋଟିଏ ମହିଳା କରୁଥାଏ ନାଟ। ନାଟ ଶେଷରେ ମୋଟ ଆଦାୟ ହେଲା ମାତ୍ର ଦୁଇଶହ ପଚାଶ ଟଙ୍କା ।

ମା ଓ ପୁଅ ଘରକୁ ଫେରିଲେ । ଘରକୁ ଗଲେ ଚୁଲି ଜଳିବ ଓ ଭାତ ହାଣ୍ଡି ବସିବ । କିଛି ରୋଷେଇ କରିଲେ , ମା ଓ ପୁଅଙ୍କ ପେଟକୁ ଦାନା ପାଣି ଯିବ । ସତରେ କଣ ଏମିତି ଦୁଃଖର ଶିକାର କଣ ଲୋକ ଏବେ ମଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ? ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଲୋକେ କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ଭଳି ସାଧାରଣ ମୌଳିକ ସୁବିଧା , ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ । ତେବେ ଏ ଭଳି ଦୁଃଖ କେମିତି ଦୂରେଇ ହେବ । ଗପ ଲେଖୁଥିବା ଗପବାଲା ଢେର ଏକାନ୍ତରେ ଭାବେ । ଅଭାବ ଅନଟନ ପାଇଁ ସରକାର ଦାୟୀ ନୁହେଁ । ହେଲେ ଶିକ୍ଷାରୁ ବଞ୍ଚିତ ପିଲା ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାର ଦାୟୀ ।

ସରକାର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଗୋଟିଏ ମଣ୍ଡଳୀ ଗଢ଼ିବା ଦରକାର। ସେହି ମଣ୍ଡଳିର କାମ କେବଳ ପାଠ ପଢି ପାରୁନଥିବା ପିଲା ମାନଙ୍କ ତାଲିକା ତିଆରି କରିବା । ଜିଲ୍ଲାପାଳଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ସମସ୍ତ ପରିବାର ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ପିଲା ମାନଙ୍କ ପଢିବା ଦିଗରେ ଚିନ୍ତା କରିବା । ପୁଣି ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ? ଯାହାର ମୌଳିକ ସୁବିଧା ନାହିଁ ତାର ପାଠ ପଢ଼ା ପ୍ରତି ମନ ଧ୍ୟାନ କେମିତି ଲାଗିବ । ଏବେ ଆସିବା ସରପଞ୍ଚଙ୍କ ପାଖକୁ। ପ୍ରତି ଗାଁରେ ଗୋଟିଏ ପାଣ୍ଠି ଖୋଲାଯାଉ। ଯିଏ ଚାହିଁବେ ନିଜ ଖୁସିରେ କିଛି ଦାନ କରିପାରିବେ । ସେ ସମସ୍ତ ଟଙ୍କାରେ ପଢ଼ି ପାରୁନଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କରାଯାଉ। ତା ସହିତ ତାଙ୍କ ପରିବାରର ସଦ୍ୟସ ମାନଙ୍କୁ କିଛି କାମର ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉ ।

ଏମିତି ପିଲା ମାନଙ୍କୁ ଯଦି ଶିକ୍ଷକ ମାନେ ସହଯୋଗ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ମେଧାବୃତ୍ତି ଭଳି ସୁବିଧା ପାଇଁ ପଢେ଼ଇ ଯୋଗ୍ୟ କରାଯାଉ। ଯଦି ମେଧାବୃତ୍ତି ଭଳି ପରୀକ୍ଷାରେ ସେମାନେ ଭଲ କରନ୍ତି ତେବେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ଲମ୍ବା ଭବିଷ୍ୟତ ରାସ୍ତା ତିଆରି ହୋଇଯିବ । ଜାଣେନି କାହିଁକି ଗପ ଲେଖୁଥିବା, ଗପ ବାଲାକୁ ଲାଗେ ଶିକ୍ଷା ହିଁ ସବୁକିଛି । କାରଣ ପିଲାବେଳେ ସେ ହିଁ ତ ଦେଖିଛି ଗରିବୀ କଣ ! ସେଥି ପାଇଁ ପରା ସେ ଦୁଃଖ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ଭଲଭାବରେ ବୁଝିପାରେ । ପଣ କରିଛି ସେ , ତା ଆଖପାଖରେ ଶିକ୍ଷାରୁ ଯେମିତି କେହି ବଞ୍ଚିତ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ ।

ଏଥର ପରିଛଳ ଗାଁ ରେ ବସିଛି ମିନି ବଜାର , ଗାଁ ସାରା ରଙ୍ଗ ବେରଙ୍ଗର ଆଲୁଅ ସହ ଡ଼ାକବାଜି ଯନ୍ତ୍ରରେ ମାଆ ଙ୍କ ଭଜନର ଗୀତ। ଘରେ ଘରେ କୁଣିଆ ସହ ସମସ୍ତଙ୍କର ନୂଆ ପୋଷାକ । ଲୋକେ ମାନେ ଦୌଡୁଛନ୍ତି ପୂଜା ମଣ୍ଡପ ପାଖକୁ , ଆଜି ମା ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ସପ୍ତମୀ ପୂଜା । ଅନେକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବସି ମନ୍ତ୍ର ପାଠ କରୁଥାନ୍ତି।

ଏପଟେ ସାଗର ପଡ଼ି ରହିଛି ଘର ଖଟିଆ ଉପରେ । ଜୀବନ ତା ଠାରୁ କେବଳ ପିଲାଦିନ ଛଡେଇ ନେଇନାହିଁ । ନେଇଛି ତା ଅଳି ଅଝଟ କୁ ମଧ୍ୟ । ସେ ଅନ୍ୟ ମାନଙ୍କ ପରି ନୂଆ ଜାମା ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ ମା ପାଖରେ ଅଳି କରୁନି । କାରଣ ସେ ବୁଝିଛି ମା ର ଦୁଃଖ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ । ତେବେ ସାଗର ବାପା କୁଆଡେ଼ ଗଲେ ? ବୋଧେ ବାପା ଥିଲେ ତା ମାଆର ଦୁଃଖ କିଛି ଲାଘବ ହୋଇପାରିଥାନ୍ତା ।

କ୍ରମଶଃ ତୃତୀୟ ଭାଗରେ ......

ମାତୃଶକ୍ତି - ୨

ଜଣେ ମା ଜୀବନର ସଂଘର୍ଷ କାହାଣୀ