ଭାଗବତ’ ଶବ୍ଦ ଭକ୍ତ ଓ ଭଗବାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଝଲକ । ଏଣୁ ଏହାକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୀତିରେ ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି କରାଯାଇପାରେ ।

ଯଥା —

‘ଭଗବନ୍ତଂ ଅଧିକୃତ୍ୟ କୃତୋ ଗ୍ରନ୍ଥଃ ଭାଗବତମ୍’ :-

ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥର ପ୍ରତିପାଦ୍ୟ ତତ୍ତ୍ବ ଭଗବାନ, ତାହାର ନାମ ଭାଗବତ। ଆଦ୍ୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଥିବା ‘ସତ୍ୟଂ ପରଂ ଧୀମହି’ ଦ୍ବାରା ସମ୍ପୂଟିତ ସମଗ୍ର ଭାଗବତ ମଧ୍ୟରେ ପରମ ସତ୍ୟ ଭଗବାନ ହିଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷରୂପେ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଅଖିଳ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଭଗବାନ ହିଁ ସୃଷ୍ଟିର କାର୍ଯ୍ୟ ଓ କାରଣରୂପେ ପ୍ରକଟିତ | ସୃଷ୍ଟି ସର୍ଜନାର ଉପଦେଶ ଦେବା, ନିଜେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା, ନିଜ ଶକ୍ତିରେ ସମସ୍ତ କ୍ରିୟାକୁ ସଞ୍ଚାଳନ କରିବା ଓ ନାନା ଅବତାର ଧାରଣ କରି ସୃଷ୍ଟିର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରକ୍ଷା କରିବା ସବୁକିଛିର ମୂଳରେ ଭଗବାନ ହିଁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାନ୍ତି।

‘ଭଗବତଃ ଇମେ ଭାଗବତାଃ, ତାନ୍ ଅଧିକୃତ୍ୟ କୃତୋ ଗ୍ରନ୍ଥଃ ଭାଗବତମ୍’ :-

ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଭଗବଦ୍‌ଭକ୍ତଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ବ ଓ ବିଶେଷତ୍ଵ ବର୍ଣିତ , ତାହାର ନାମଭାଗବତ | ଗ୍ରନ୍ଥର ମୁଖ୍ୟ ଶ୍ରୋତା ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ପଞ୍ଚପାଣ୍ଡବ, କୁନ୍ତୀ, ଦ୍ରୌପଦୀ, ଉତ୍ତରା, ଭୀଷ୍ମ, ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ, ଅମ୍ବରୀଷ, ନିମି, ଶ୍ରୁତଦେବ, ଗୋପଗୋପୀ, ଉଦ୍ଧବ, ସତ୍ୟବ୍ରତ, ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପ୍ରଭୃତି ଭକ୍ତଙ୍କର ଏବଂ ଅଗଣିତ ମୁନିଋଷିଙ୍କର ମହତ୍ତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦନ ହିଁ ଭାଗବତରେ ଓତପ୍ରୋତ ହୋଇଥିବା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ। ଏପରି କି ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ, ଯକ୍ଷ, ରାକ୍ଷସ, ପାପୀ ଓ କ୍ରୂର ପ୍ରାଣୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ, ଗୁଣ ଇତ୍ୟାଦି ଅନୁରାଗ ଅଥବା ଦ୍ବେଷପୂର୍ବକ ସ୍ମରଣ କରି ଭଗବାନଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବା ବିଷୟ ଏଥିରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ | ସଂକ୍ଷେପରେ କହିଲେ ଭଗବାନଙ୍କର ମହିମାରେ ତାଙ୍କ ଭକ୍ତଙ୍କର ମହିମା ଏବଂ ଭକ୍ତଙ୍କର ମହିମାରେ ଭଗବାନଙ୍କର ମହିମା ଆପେ ଆପେ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୋଇଥାଏ । ଉଭୟଙ୍କ ଚରିତ୍ର ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇପାର୍ଶ୍ଵ ପରି ପରସ୍ପରଠାରୁ ଅଭିନ୍ନ ଓ ଗୋଟିଏ ଅନ୍ୟଟିର ପରିପୂରକ।

‘ଭଗବତା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଭାଗବତମ୍’ :-

ଅର୍ଥାତ୍ ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କଥିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ଭାଗବତ | ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପ୍ରତି ଉପଦେଶରୂପେ ଭଗବାନଙ୍କ ମୁଖାରବିନ୍ଦରୁ ନିଃସୃତ ହୋଇ କ୍ରମଶଃ ନାରଦ, ବ୍ୟାସଦେବ, ଶୁକଦେବ ଓ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଶ୍ରୋତା ବକ୍ତା ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ ଏ ଭଗବଦ ଉପଦେଶର ମନ୍ଦାକିନୀ ବହି ଆସି ମାନବସମାଜକୁ ଭଗବଦ ରସରେ ପ୍ଲାବନ ଓ ପାବନ କରିଛି। ଅନ୍ୟ ଏକ ପରମ୍ପରାରେ ଭଗବାନ ସଂକର୍ଷଣଙ୍କ ଠାରୁ ଯଥାକ୍ରମେ ସନକାଦି ଋଷି, ସାଂଖ୍ୟାୟନ, ପରାଶର, ମୈତ୍ରେୟ ଓ ବିଦୁରଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସମାଜ ନିକଟରେ ସୁଲଭ ହୋଇଥାଏ ।

ମହତ୍ତ୍ୱ: ଭାଗବତର ମହତ୍ତ୍ୱ ଅପାର

· ଭକ୍ତିର ଗ୍ରନ୍ଥ: ଏହା ଜ୍ଞାନ ଓ କର୍ମ ଠାରୁ ଭକ୍ତିକୁ ମୁକ୍ତିର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଓ ସରଳତମ ପଥ ରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରେ।

· ଜୀବନ ଦର୍ଶନ: ଏଥିରେ ଜୀବନର ଅର୍ଥ, ଧର୍ମ, କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଓ ମୋକ୍ଷ ସାଧନର ଗଭୀର ତତ୍ତ୍ୱ ନିହିତ ରହିଛି।

· ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଭାବ: ଓଡ଼ିଆ ସମେତ ସମଗ୍ର ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟ, କଳା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭାଗବତର ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି।

ମୋଟ ଉପରେ, ଭାଗବତ ଶବ୍ଦଟି ଏକ ଗଭୀର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଧାରଣା, ଯାହା ଭକ୍ତି, ଜ୍ଞାନ ଓ ମୁକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୂଜିତ।

!! ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ସାସମଲ

ହନୁମାନ ନଗର ଆସ୍କା ରୋଡ଼

ବ୍ରହ୍ମପୁର ଗଞ୍ଜାମ !!

ଭାଗବତ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଓ ତାହାର ମହତ୍ତ୍ବ

ଭାଗବତ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଓ ତାହାର ମହତ୍ତ୍ବ