ଏ କାହାଣୀ ବୁନ୍ଦାଏ ପାଣିର । ପାଣି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ କୃଷକର ଜୀବନ ଜୀବିକା ଓ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରାଣୀର କୁଟୁମ୍ବ। କୁଟୁମ୍ବ ପେଟ ପାଟଣା କଥା ବୁଝୁ ବୁଝୁ ତା ଖୁସି କୁଆଡେ ଉଭାନ ହୋଇଯାଏ। ହେଲେ ତା ଖୁସି କହିଲେ ବୁଝାଏ ରେବର ହସ , ବୋଉର ଗୋବର ଲିପା ହାତରେ ଧାନ ଉଁସିଆ ଚୁଲିରେ ଧାନ ଗରମ କରିବା ସମୟରେ ସେଥିରେ ସାରୁ ସିଝାଇ ଦେବା ଓ କାଉ ରାବିବା ଆଗରୁ ପଖାଳ ଖିଆ । ତେଣେ ଖରା ମୁଣ୍ଡ ଉପରକୁ ଆସିବା ଆଗରୁ ଲଙ୍ଗଳ ଯୋଚି କଳା ଧଳା ବଳଦଙ୍କ ସହ ସଂସାର ଗପ କହି , ବିଲ ଆଡ଼କୁ ମାଡ଼ିଯିବା। ଏ ପରା ନକୁଳ ଜୀବନର ଗପ ।

ରେବ ଓ ନକୁଳ ଦୁହେଁ ପରସ୍ପର ସ୍ବାମୀ, ସ୍ତ୍ରୀ। ଦୁଇ ପିଲାଙ୍କୁ ନେଇ ତାଙ୍କର ଛୋଟିଆ ସଂସାର । ନକୁଳ ବାପ ଛେଉଣ୍ଡ। ଘରେ ବିଧବା ମା । ପିଲାଦିନେ ବାପା ତାର ନଦୀ ପାର କରି ଆର ଗାଁ ବିଲ କାମ କରିସାରି ଫେରିବା ବେଳେ ବଢ଼ି ପାଣିରେ ଭାସିଗଲେ। ଅତାପତା କୁଆଡେ଼ ମିଳିଲା ନାହିଁ । ତା ଆର ଦୀନ ମିଳିଲା ଗୋଟିଏ ଶବ। ଯାହା ଥିଲା ନକୁଳ ବାପାଙ୍କର। ବାପା ଗଲା ପରେ ନକୁଳ ମା ବାର ଦୁଆରେ ହାତ ପତେଇ ତାକୁ ବକଟେ ପିଲାରୁ ଭେଣ୍ଡିଆ କରିଛନ୍ତି । ଆଜି ସେ ଭେଣ୍ଡିଆ ବାପା ହେଲାଣି । ସଂସାର ବୁଝି ବିଲରେ ଖଟି କୁଟୁମ୍ବ ପୋଷିବା ଆରମ୍ଭ କଲାଣି।

ସମ୍ପତି କହିଲେ ନାଳ ତଳ କିଆରି ଜମି ଖଣ୍ଡିଏ ତା ସାଙ୍ଗକୁ ଟାଙ୍ଗରା ଢିପ ଜମି ତା କକାଙ୍କର। ଦୁଇ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତା କକା ସେହି ଢିପ ଜମିରେ କାମ କରୁକରୁ ଅଂଶୁଘାତରେ ଚାଲିଗଲେ । କକା ଯିବା ପରେ ସେ ଜମି ଖଣ୍ଡିଏ ନକୁଳର। କାରଣ କକା ଅବିବାହିତ ଥିଲେ। ସାରା ଜୀବନ ସେମିତି ହିଁ ରହିଗଲେ । ତା ମା କହୁଥିଲା, କକା କୁଆଡେ ତାଙ୍କ ଯୁବା ବୟସରେ ପାଖ ଗାଁ ସେବକୁ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ସେବ ଅଜାତିର ଥିଲା ତେଣୁ ତାଙ୍କ ଦୁହିଁଙ୍କର ବିବାହ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ସେବ ଅମାବାସ୍ୟା ରାତିରେ ବିଷ ଖାଇ ଜୀବନ ଦେଇଦେଲା । ସେବେଠାରୁ ନକୁଳ କକା ଆଉ କେଉଁ ଝିଅକୁ ଆଡ ଆଖିରେ ଦେଖିଲେ ନାହିଁ । ସାରା ଜୀବନ ଅପେକ୍ଷାରେ ରହିଗଲେ ସେବର।

ଏବେ ଦୁଇ ଖଣ୍ଡ ଜମିର ରକ୍ଷଣା ବେକ୍ଷଣ କରେ ନକୁଳ । ଢ଼ିପ ଜମିରୁ କମ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହୁଏ । କାରଣ ଜଳ ସେଚନର ଘୋର ଅସୁବିଧା । ପାଣିର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ତା ଢ଼ିପ ଜମିରେ ସେତେ ଭଲ ଫସଲ ହୁଏ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ନାଳ ତଳ କିଆରିରୁ ଭଲ ଫସଲ ହୁଏ । ସେହି ଫସଲ ବିକି ଭଲ ଦି ପଇସା କମାଏ ନକୁଳ । ସେଥିରୁ ତା ବୋଉର ଓଷଧି ଆଣେ, ପିଲାଙ୍କ ପାଠ ପଢା ଓ ରୋଷେଇ ପାଇଁ ଦରକାରୀ ଜିନିଷ ଘରକୁ ଆଣେ ।ଯଦି ଅକାଳରେ କାହାର ଦେହ ଦୁଃଖ ହୁଏ । ସେବେ ନକୁଳ ଯାଏ ଜମିଦାର ପାଖକୁ ଜମି ବନ୍ଧା ରଖିଦିଏ । ପରେ ଚାଷ ନକୁଳ କରେ ହେଲେ ଫସଲ ଜମିଦାର ଖାଏ ।

ଯେବେଠୁ ନକୁଳ ଜମି ବନ୍ଧା ରଖିଛି ସେବେଠାରୁ ଅଧା ଫସଲ ଜମିଦାର ନିଏ । ବର୍ଷ ପରେ ବର୍ଷ ବିତିଗଲାଣି ନକୁଳ ତା ଜମି ଜମିଦାର କବଳରୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରୁନି । ତେଲ ଲୁଣ ସଂସାର ସେମିତି ଚାଲିଛି । ଏ ଭିତରେ ତାର ପିଲା ବଡ଼ ହେଲେଣି । ସେମାନେ ଭଲ ପାଠ ମଧ୍ୟ ପଢୁଛନ୍ତି। ପ୍ରତିଦିନ ଶୋଇବା ବେଳେ । ରେବ ଓ ନକୁଳ କଥା ହୁଅନ୍ତି। କଣ କରିବେ ସେମାନେ ? ପିଲାଙ୍କ ପାଠ ପଢା କେମିତି ହେବ । ନକୁଳ ସ୍ୱଳ୍ପ କମେଇରେ ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଇବା କଷ୍ଟ । ଏଥର ରେବ , ନକୁଳକୁ କହୁଛି ସେ କୁଆଡେ଼ ସିଲେଇ କରିବ, ତା ସ୍ୱାମୀର ଦୁଃଖକୁ ନିଜେ କିଛି ନିଜ କାନ୍ଧ ଉପରେ ବୋହିବ।

ଗରିବ କୁଡ଼ିଆରେ ସୁବିଧା ସବୁ ନଥାଏ, ହେଲେ ଥାଏ ପତିବ୍ରତା ସ୍ତ୍ରୀ ଟିଏ ଯିଏ ସୁନ୍ଦର କରି ଗଢେ ତା ସଂସାରକୁ । ନକୁଳ ପ୍ରେମ ବୁଝେ ନାହିଁ । ହେଲେ ରେବ କେବେ ଗୁମୁରି କାନ୍ଦିଲେ, ନକୁଳ ତାକୁ ଛାତିରେ ଜାବୁଡ଼ି ଧରେ । ରେବ ଦେହ ଖରାପ ହେଲେ , ନକୁଳ ତାକୁ ସାଇକେଲରେ ବସେଇ ଆର ଗାଁ ଡାକ୍ତରଖାନା ଯାଏଁ ନେଇଯାଏ । ଏହାକୁ ରେବ , ନକୁଳର ପ୍ରେମ ବୋଲି ଭାବେ ।ନକୁଳ ଏଥର ଜମି କିଛି ଅଧିକା ଚାଷ କରିବାକୁ କୃଷି ଋଣ ଅର୍ଥ ଆଣିଛି। ଏଥର ସେ ତାର ଦୁଇ ଜମି ସହ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କର ଦୁଇ ଜମି ଆଣିଛି। ସମୁଦାୟ ଚାରୋଟି ଜମି ଚାଷ କରିବ।

ଫସଲ ବିକି ଯାହା ଦି ପଇସା ରୋଜଗାର କରିବ । ସେଥରୁ ସେ ପ୍ରଥମେ ଜମିଦାରର ଋଣ ପରିଶୋଧ କରି ତା ଜମିକୁ ବନ୍ଧକରୁ ମୁକୁଳେଇ ଦେବ । ଏଥର ଆରମ୍ଭ କରିଲା ବିଲ କାମ । କଳା ଧଳା ବଳଦ ଯୋଚି କରିଲା ଜମିରେ ହଳ । ଖତ ଲଗାଇବାର କିଛି ଦିନ ଭିତରେ ବୁଣିଲା ବିହନ । ମଝିରେ ମଝିରେ ବର୍ଷା ହେଉଥାଏ । ସେ ଆଶାବାଦୀ ଏଥର ଭଲ ଫସଲ ହେଲେ , ସେ କିଛି ଖାଇବାକୁ ରଖି ବାକି ବିକିଦେଇ । ଋଣ ସୁଝିବ ଓ ଜମିଦାର ପାଖରୁ ତା ଜମିକୁ ବନ୍ଧକ ମୁକ୍ତ କରିବ ।

କିଛି ଦିନ ବିତିଗଲା ବର୍ଷା ସମୟରେ ହେଲା ନାହିଁ। ବଡ଼ ଚିନ୍ତାରେ ପଡ଼ି ଯାଇଛି ନକୁଳ । ନାଳ କିଆରି ଜମି ଗୁଡିକ ମୁନ୍ଦାଏ ପାଣିରେ ବଞ୍ଚି ଥାଏ । ହେଲେ ଢ଼ିପ ଜମିରେ ଫସଲ କଣ ଫଳିବ? ସେଠାକୁ ଜଳସେଚନ ନାହିଁ। ଗାଁ ଗହଳି ମାନଙ୍କରେ ଜଳସେଚନ କହିଲେ ବିଲ ଉପରେ ଥିବା ଚୁଆ କିମ୍ବା ପୋଖରୀ ପାଣି। ପୋଖରୀ ଉପରେ ବସେ ତେଣ୍ଡା । ତେଣ୍ଡା ସାହାଯ୍ୟରେ ପାଣି ବିଲକୁ ମଡାଯାଏ। ଏବର୍ଷ ଖରା ଅଧିକ ଯୋଗୁ ଏବଂ ବର୍ଷାର ପରିମାଣ କମ୍ ହେତୁ ବିଲ , ଚୁଆ ଓ ଗାଡିଆ ସବୁ ଶୁଖି ଆଁ କଲାଣି।

ଏମିତି ବିତିଗଲା ଗୋଟିଏ ସପ୍ତାହ, ବର୍ଷାର କୌଣସି ଆଭାସ ନାହିଁ । ନକୁଳ ସବୁବେଳେ ଆକାଶକୁ ଚାହିଁ ରହେ । ଆକାଶରେ ଯେତେ ରଙ୍ଗ ବଦଳେ, ସେତେ ଆଶାବାନ୍ଧେ ନକୁଳର ମନରେ । ବୋଧହୁଏ ନକୁଳର ଭାଗ୍ୟ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ଆକାଶ ଉପରେ ନିର୍ଭର। ଥରେ ବାଦଲ ମଧ୍ୟ ଲୁଚକାଳି ଖେଳେ । ସେଦିନ ନକୁଳ ଦିନ ସାରା ଆକାଶକୁ ଚାହିଁ ରହିଥିଲା। ଭାବିଲା ଏଥର ବରଷିବ ମେଘ , ତା ଫସଲ ହସି ଉଠିବ। ଋଣ ଭାରରୁ ମୁକ୍ତ ହେବ ଓ ଫସଲ ବିକି ଭଲ ଦି ପଇସା ରୋଜଗାର କରିବ ।ସେହି ପାଇସାରୁ ସେ ରେବ ପାଇଁ ଶାଢ଼ୀ ଖଣ୍ଡେ କିଣିବ । ବୋଉ ପାଇଁ ଓଷଧୀ ଓ ପିଲାଙ୍କ ପାଠ ପଢା କଥା ବୁଝିବ ।

ସମୟ ଅତିବାହିତ ହେଉଥାଏ। ଦେଖିଲା ଏଥର ବିଲରେ ପାଣି ନାହିଁ । ସବୁଆଡ଼େ ଜଳର ଅଭାବ। ଢ଼ିପ ଜମିରୁ ଫସଲ ଆଦାୟ କରିବା କଷ୍ଟ ଓ ଆଶା ରଖିବା ହିଁ ଭୁଲ। ବର୍ଷା ନଥିବା ଯୋଗୁଁ ନାଳରେ ଆଉ ପାଣି ଆସୁନି। ସବୁଆଡ଼େ ମରୁଡି ବୋଲି ରେଡ଼ିଓ କହୁଛି। ସରକାର ଘୋଷଣା ମଧ୍ଯ କରିଛନ୍ତି। ଯଦି ଫସଲ ହେବନାହିଁ ତେବେ କେମିତି ସେ ଶୁଝିବ ଋଣ ଟଙ୍କା ? ମୁକୁଳେଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବନ୍ଧକ ରଖିଥିବା ଜମିକୁ । ଭାଗ ବାବଦକୁ କେମିତି ସେ ଦୁଇ ବସ୍ତା ଧାନ ଦେବ ଭାଗୁଆଳି ଜମି ମାଲିକଙ୍କୁ । ଯାହାଙ୍କ ଠାରୁ ଦୁଇ ଜମି ଆଣି ସେ ଚାଷ କରିଛି । କେମିତି ପୋଷିବ କୁଟୁମ୍ବ ? କଣ ହେବ ପିଲାଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ?

ତା ମନକୁ ଏମିତି ଅନେକ ଭାବନା ଆସୁଥାଏ । ଯାହା ତାକୁ ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ କରି ଘାଣ୍ଟି ଖାଉଥାଏ। ସେ ହଠାତ୍ ଭାବିଲା , ନିଜକୁ ଶେଷ କରିଦେବ। ତା ମୃତୁରେ ଋଣ ଛାଡ ହେବ ଓ ସରକାରୀ ସହାୟତା ମିଳିବ ତା ପରିବାରକୁ । ସେଥିରେ ତା ପିଲା ଛୁଆ ଚଳିଯିବେ। ହେଲେ କଣ ହେବ ରେବର ? ଯିଏ ନିରୀହ ନାରୀଟିଏ। ବିଚାରୀ ତା ପରିବାରକୁ ସୁନ୍ଦର କରି ଗଢି ଦେଇଛି। ଏତେ ବର୍ଷରେ ରେବ ର ସ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ କୌଣସି ଅଭିଯୋଗ ନାହିଁ । ଦୁଃଖ ସୁଖର ସାଥୀ ରେବ।

ନକୁଳ ଏଥର ଆଗେଇ ଚାଲିଲା ଗାଁ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ଆଡ଼କୁ। ସେଠି ବସି ଭାବିଲା ପରିବାର କଥା । ରାତି ଯେତେ ଅଧିକା ହେଉଛି ସେତେ ଖାଁ ଖାଁ ଲାଗୁଛି ଷ୍ଟେସନ। ସମସ୍ତେ ଯିଏ ଯୁଆଡେ ଗଲେଣି । ହେଲେ ନକୁଳ ସେମିତି ବସି ରହିଛି । ଘଣ୍ଟାରେ ୧୨ ଟା ବାଜିଲାଣି। ହଠାତ୍ ଚମଗିଗଲା ବିଜୁଳୀ । ଆକାଶରେ କଳା ହାଣ୍ଡିଆ ମେଘ । ନକୁଳ ଦେଖି ଖୁସି ହେଲା । ହେଲେ ପୁଣି ଭାବିଲା ଏ ବର୍ଷା ଓ ବାଦଲର ତା ସହ ଗୋଟିଏ ଅଟହାସ୍ୟ। କିଛି ସମୟ ପରେ ବରଷିଲା ମେଘ । ନକୁଳ ସେମିତି ବସିଥାଏ ଅନେକ କଥା ଭାବୁଥାଏ। ଦେଖିଲା ଘଣ୍ଟାରେ ୧ ଟା ହେଲାଣି , ବର୍ଷା ଛାଡୁନି।

ରାତି ଅଧିକା ହେତୁ ନକୁଳ ଷ୍ଟେସନରେ ଶୋଇଗଲା । ଭୋର ଦେଖିଲା ସବୁଆଡେ ଜଳମୟ। ସେ ଖୁସିରେ ଘରକୁ ଗଲା ବର୍ଷାରେ ଓଦା ହୋଇ। ଏମିତି ଚାରିଦିନ ଲଗାଣ ବର୍ଷା ହେଲା । ଚୁଆ, ଗାଡିଆ ,ନାଳ ଓ ବିଲ ପାଣିରେ ଭରି ଗଲା । ଏଥର ରେବ ଓ ନକୁଳ ହସିଲେ । ହସିଲା ତାଙ୍କ ସଂସାର। ମୁନ୍ଦାଏ ଜଳରେ ନିର୍ଭର ଅନେକ ଜୀବନ ।

କାହାଣୀ କୃଷକର, ତା ଜୀବନରେ ଆସୁଥିବା ଅନେକ ଘାତ ପ୍ରତିଘାତ ର , ଜଳ ଓ ଋଣ ଭାରର ତଥା ତା ପେଟ ପାଟଣାର । ଏବେ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ଜଳ ସେଚନର ସୁବିଧା ନା ରହିଛି କୃଷକ ପ୍ରତି ଆନ୍ତରିକତା। କ୍ଷେତ ତାର ଯେତେ ହସିବ , ସେତେ ସୁନ୍ଦର ହେବ କୃଷକର ଜୀବନ।

ବୁନ୍ଦାଏ ପାଣି

ଜଣେ କୃଷକର କାହାଣୀ