ଓଡ଼ିଶାର ହୃଦୟରେ, ପବିତ୍ର ପୁରୀ ନଗରୀରେ, ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଭବ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ। ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଏହି ମନ୍ଦିର କେବଳ ପଥରର ଏକ କୋଠା ନୁହେଁ; ଏହା ଦିବ୍ୟ ପ୍ରେମ ଏବଂ ଖେଳର ଏକ ଜୀବନ୍ତ, ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାଶୀଳ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି। ଏଠାରେ ପ୍ରଭୁ କୌଣସି ଦୂର ପଥର ମୂର୍ତ୍ତି ନୁହଁନ୍ତି ବରଂ ଏକ ଜୀବନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଯିଏ ତାଙ୍କ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ସହିତ ଶୋଇଥାନ୍ତି, ଜାଗ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି, ଖାଆନ୍ତି ଏବଂ ପାଳନ କରନ୍ତି। ଏହି ଦିବ୍ୟ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ସବୁଠାରୁ ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁହୂର୍ତ୍ତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି "ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ ", ଯାହା କାର୍ତ୍ତିକ ଶୁକ୍ଳ ଏକାଦଶୀ ଦିନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ଏହି ଦିନଟି "ବଡ଼ ଏକାଦଶୀ" ଭାବରେ ଅଧିକ ଜଣାଶୁଣା।

ଏହି ଦିନଟି ଏକ ମହାନ ଉତ୍ସବ, କାରଣ ଏହି ଦିନ ପ୍ରଭୁ ତାଙ୍କର ଦୀର୍ଘ, ମହାଜାଗତିକ ନିଦ୍ରାରୁ ଜାଗ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି।

ପବିତ୍ର ନିଦ୍ରା ଏବଂ ଆନନ୍ଦ ଜାଗରଣ

ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ ଗୁରୁତ୍ୱ ବୁଝିବା ପାଇଁ, ଆମକୁ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନିଦ୍ରାର ଚକ୍ରକୁ ବୁଝିବାକୁ ପଡିବ। ଚାରି ମାସ ପୂର୍ବରୁ, ଆଷାଢ଼ ମାସର ଏକାଦଶୀରେ, ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ, ତାଙ୍କ ଭାଇ ବଳଭଦ୍ର ଏବଂ ଭଉଣୀ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ସହିତ, ବିଶ୍ରାମ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କୋଠରୀକୁ ଆସନ୍ତି। ଏହା ଦେବତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୀରବ ଚିନ୍ତନ ଏବଂ ଏକାନ୍ତ ତା'ର ସମୟ। ତାଙ୍କ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଏହା ଅପେକ୍ଷା ଏବଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷାର ସମୟ।

ଶେଷରେ, ଚାରି ମାସ ପରେ, କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ଆସେ। ଏହି ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ଏକାଦଶୀ ହେଉଛି ଜାଗ୍ରତ ହେବାର ଦିନ - "ଉତ୍ଥାପନ ଏକାଦଶୀ"। ତେଣୁ ଏହାକୁ "ବଡ଼ ଏକାଦଶୀ" କିମ୍ବା ମହାନ ଏକାଦଶୀ କୁହାଯାଏ। ଏହା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିନ। ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ, ଏହି ଦିନଟି ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭ ସମୟ, ଏବଂ ଏହି ଦିନଠାରୁ, ଚାରି ମାସର ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ, ବିବାହ, ଗୃହସ୍ଥାପନ ଉତ୍ସବ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପବିତ୍ର ରୀତିନୀତି, ଆନନ୍ଦର ସହିତ ପୁନର୍ବାର ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।

ଏହି ଜାଗ୍ରତ ଏକ ସରଳ ଘଟଣା ନୁହେଁ; ଏହା ଏକ ମହାନ ଉତ୍ସବ। ପ୍ରଭୁ ଏକା ଜାଗ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ। ସେ ତାଙ୍କ ଧର୍ମପତ୍ନୀ ଦେବୀ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ଦେବା ପାଇଁ ଜାଗ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି। ଏହି ଦିବ୍ୟ ମିଳନ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶର ମୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ: ଦିବ୍ୟ ସମନ୍ୱୟର ଏକ ଦର୍ଶନ

ଭଗବାନ ଜାଗ୍ରତ ହେବା ପରେ, ଦୈନନ୍ଦିନ ରୀତିନୀତି "ଅବକାଶ" କିମ୍ବା ସ୍ନାନ ଉତ୍ସବ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ଏହା ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ, ମନ୍ଦିରର ପୁରୋହିତମାନେ, ବିଶେଷକରି "ପୁଷ୍ପାଳକ" କିମ୍ବା ପୁଷ୍ପାଳକମାନେ, ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ସାଜସଜ୍ଜା କରିବାର ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ଏହି ବିଶେଷ ଦିନରେ, ଶ୍ରୀଜୀଉମାନେ ମହାନ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି।

ଏହି ବେଶ କିମ୍ବା ପୋଷାକରେ, ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ରକ୍ଷକ ଭଗବାନ ନାରାୟଣ ଭାବରେ ଚିତ୍ରିତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦିବ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତି ଦ୍ୱାରା, ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରାଯାଇଛି। ଏହା ପୁରୁଷ ଏବଂ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟରେ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ବନ୍ଧନର ଏକ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ। ଏହା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ପ୍ରଭୁ, ଯିଏ ସମସ୍ତ ସମୃଦ୍ଧିର ଉତ୍ସ, ସେହି ସମୃଦ୍ଧି, ଧନ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳର ସ୍ୱରୂପ, ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ସହିତ ଚିରକାଳ ଏକ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି।

ରତ୍ନସିଂହାସନରେ ଉପବିଷ୍ଟ ଏହି ଦିବ୍ୟ ଦମ୍ପତି, ଏକ ଦୃଶ୍ୟ ଯାହା ଭକ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଆନନ୍ଦରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଦିଏ। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱସ୍ତ କରେ ଯେ ପ୍ରଭୁ ଏବେ ଜାଗ୍ରତ, ସକ୍ରିୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କୃପା ଏବଂ ପ୍ରଚୁରତା ସହିତ ଆଶୀର୍ବାଦ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ।

ଏହି ବେଶରେ ଦେବତାମାନେ ଅସାଧାରଣ ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ଚମତ୍କାର ଦେଖାଯାଆନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କୁ ସବୁଠାରୁ ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଏବଂ ରଙ୍ଗୀନ ରେଶମୀ କପଡାରେ ସଜ୍ଜିତ କରାଯାଏ। ତା'ପରେ ସୁନ୍ଦର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର ସହିତ ପୋଷାକକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଏ। ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଳଙ୍କାର ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ, ସାମଗ୍ରିକ ପ୍ରଭାବ ମହିମାମୟ ରାଜକୀୟତା ଏବଂ ଦିବ୍ୟ ବୈଭବ।

ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଏବଂ ପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ ମୁକୁଟ, ହାର, ବାହୁବଳୀ ଏବଂ ସୁନାରେ ତିଆରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାରମ୍ପରିକ ଅଳଙ୍କାରରେ ସଜ୍ଜିତ ଦେଖାଯାଏ। ଭଗବାନଙ୍କ କଳା ଦିବ୍ୟ ରଙ୍ଗ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୁନାର ଝଲସ, ସେମାନଙ୍କ ପୋଷାକର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ରଙ୍ଗ ସହିତ ମିଶି, ଏକ ଦୃଶ୍ୟ ଦୃଶ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଯାହା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଏବଂ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ। ଏହା ଏକ ସ୍ମରଣକାରୀ ଯେ ଭଗବାନ କେବଳ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଚେତନା ନୁହଁନ୍ତି ବରଂ ଜଗତର ସମସ୍ତ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ସ।

ଦିବ୍ୟ ବେଶରେ ରୀତିନୀତି

ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ରୀତିନୀତିର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରଭୁ ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବେଶରେ ତାଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶରେ ସଜ୍ଜିତ ହେବା ପରେ, ଦେବତାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ସହିତ ଆଗକୁ ବଢ଼ନ୍ତି। "ଗୋପାଳ ବଲ୍ଲଭ" ରୀତିନୀତି, ପବିତ୍ର ଖାଦ୍ୟର ସକାଳର ନୈବେଦ୍ୟ, ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଏହା ପରେ "ସକାଳ ଧୂପ", ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥନା ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ।

ତା'ପରେ ପ୍ରଭୁମାନେ "ବାଳଭୋଗ" ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ଏକ ବିଶେଷ ସକାଳ ଭୋଜନ। ଶେଷରେ, ମହାନ "ଭୋଗ ମଣ୍ଡପ" ରୀତିନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଦେବତା ମାନଙ୍କୁ ଏକ ମହାନ ଖାଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ସେ ଉଠିବା ଠାରୁ ମୁଖ୍ୟ ଅନ୍ନ ଅର୍ପଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ମହାନ ରୂପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏହି ଦିନ ଦର୍ଶନ ପାଇବାର ସୌଭାଗ୍ୟବାନ ଭକ୍ତମାନେ ସକାଳ ସାରା ଏହି ଦିବ୍ୟ ରୂପ ଦର୍ଶନ କରିଥାନ୍ତି ।

ବଡ଼ ଏକାଦଶୀରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ ଏକ ରୀତିଗତ ପୋଷାକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅପେକ୍ଷା ବହୁତ ଅଧିକ। ଏହା ଦୈବୀ ଏବଂ ମାନବ ଉଭୟ ଜାଗରଣର ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପ୍ରତୀକ। ଯେପରି ପ୍ରଭୁ ତାଙ୍କ ନିଦ୍ରାରୁ ଜାଗ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି, ସେହିପରି ଏହା ଆମ ପାଇଁ ଆମର ନିଜର ସୁପ୍ତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଆମନ୍ତ୍ରଣ। ଏହା ଏକ ଅଶୁଭ ସମୟର ଶେଷ ଏବଂ ଆନନ୍ଦ, ଉତ୍ସବ ଏବଂ ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକ ଋତୁର ଆରମ୍ଭକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ।

ଏହା ଆମକୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଏ ଯେ ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରକୃତ ସମୃଦ୍ଧି ସର୍ବଦା ଦିବ୍ୟଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଥାଏ, ଏବଂ ଦିବ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରି, ଆମେ ସେହି ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମନ୍ୱୟକୁ ଆମ ନିଜ ଜୀବନରେ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରୁ। ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶକୁ ଦେଖିବା ହେଉଛି ଏକ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି - ସୁରକ୍ଷା, ପ୍ରଚୁରତା ଏବଂ ଅନନ୍ତ ପ୍ରେମର ଏକ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି, ଯେପରି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ପ୍ରଭୁ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିକୁ ଆଶୀର୍ବାଦ କରିବା ପାଇଁ ପୁଣି ଥରେ ତାଙ୍କର ଆଖି ଖୋଲି ଦିଅନ୍ତି।

ଏହି ଦିବସେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅଳଙ୍କାରମାନ ମାନ ଲାଗି ହୋଇଥାଏ

୧. ତ୍ରିସାଖା, ୨. ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ର ,୩. ତିଳକ , ୪. ତଡକୀ , ୫. କର୍ଣ୍ଣ କୁଣ୍ଡଳ , ୬. ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଶ୍ରୀଭୁଜ, ୭. ହଳ , ୮. ମୁଷଳ, ୯. ଚକ୍ର , ୧୦. ଶଙ୍ଖ ,୧୧. ଅଳକା , ୧୨. କଦମ୍ବ ମାଳି , ୧୩. ହରିଡ଼ା ମାଳି , ୧୪. ବାହାଡ଼ା ମାଳି , ୧୫. ତାବିଜ ମାଳି ,୧୬. ବାଘ ନଖି ମାଳି , ୧୭. ସେବତୀ ମାଳି , ୧୯. ଓଡ଼ିଆଣି , ୨୦. ଟୋପର, ୨୧. ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ କିଆ

ଏହି ଦିବସେ ରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣଙ୍କ ବେଶରେ ମଠଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଥାଏ

ପୂର୍ବେ ରାମାନୁଜ ସଂପ୍ରଦାୟର ଏମାର ମଠ , ଶ୍ରୀ ରାମ ଦାସ ମଠ , ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ୱ ମଠ , ସିଦ୍ଧ ମଠ , ରାଘବ ଦାସ ମଠ ମାନଙ୍କର ମହନ୍ତ ଆସି ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଶ୍ରୀମନ୍ ନାରାୟଣ ସ୍ତୋତ୍ରମ ପାଠ କରିଥାନ୍ତି ।ଏହି ଅଦ୍ଭୁତ ବେଶ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷାଧିକ ଭକ୍ତ ମନ୍ଦିରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଭୋଗ ମଣ୍ଡପ ନୀତି ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ, ମଧ୍ୟାହ୍ନ ସମୟରେ ଏହି ବେଶଙ୍କୁ ଚନ୍ଦନ ଲେପନ କରାଯାଏ ଓ ଧୂପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

!! ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ସାସମଲ

ହନୁମାନ ନଗର ଆସ୍କା ରୋଡ଼

ବ୍ରହ୍ମପୁର ଗଞ୍ଜାମ !!

ଦିବ୍ୟ ଜାଗରଣ: ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ

ଦିବ୍ୟ ଜାଗରଣ: ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ବେଶ