ପରିବାର ମାନବ ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ବିଦ୍ୟାଳୟ। ଏହି ଛୋଟ ପରିବେଶରେ ହିଁ ଆମର ଚରିତ୍ର, ଆଚରଣ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠିତ ହୁଏ। ଏକ ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ ହିଁ ପରିବାରର ସଫଳତାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିଚୟ। ଏହି କଥାକୁ ମନେ ରଖି ଆମର ପୁରାତନ ମହର୍ଷି ଓ କବିମାନେ କହିଛନ୍ତି – "ପରିବାରର ଆଦରେ ଗଢ଼େ ଉତ୍ତମ ପ୍ରଜନ୍ମ"। ଅର୍ଥାତ୍, ପରିବାରର ସ୍ନେହପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବେଶରେ ହିଁ ଭଲ ସନ୍ତାନ ଗଠିତ ହୁଏ।

ପ୍ରାଚୀନ ଜ୍ଞାନର ବାଣୀ

ମହାକବି କାଳିଦାସ ତାଙ୍କ ଅମର ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ରଘୁବଂଶ’ରେ ଲେଖିଛନ୍ତି – "ପ୍ରଜାୟେ ମୃଗମେଧିନାମ"। ଏହାର ସରଳ ଅର୍ଥ ହେଲା – ପରିବାରର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା। ଏହି କଥାଟି କେବଳ ଏକ ସାଧାରଣ ଉକ୍ତି ନଥିଲା, ବରଂ ସେତେବେଳେ ସମାଜର ମୂଳଦୁଆ ଥିଲା। ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ କେତେକ ସନ୍ୟାସୀ ଓ ତପସ୍ୱୀ ମଧ୍ୟ ସେହି ଘରେ ଭିକ୍ଷା ନେଉ ନଥିଲେ ଯେଉଁ ଘରେ ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତି ନଥିଲେ। ତାଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା ଯେ, ସନ୍ତାନହୀନ ଘରେ ଗୃହସ୍ଥର ପରିଚାଳନା ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ। ତେଣୁ, "ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେବା ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧର୍ମ"।

ପରିବାର: ଚରିତ୍ର ଗଠନର କୁମ୍ଭାରଶାଳା

ପରିବାର ହେଉଛି ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷକ। ସେଠାରେ ପିଲା କେବଳ କଥା କହିବା, ଚାଲିବା ଶିଖେ ନାହିଁ, ସେ ଶିଖେ ସତ୍ୟ କହିବା, ବଡ଼ଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା, ଛୋଟଙ୍କୁ ସ୍ନେହ କରିବା, ଦୟା ଓ ସହାନୁଭୂତିର ମହତ୍ତ୍ୱ ବୁଝିବା। ମା’-ବାପା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଆଚରଣ, କଥା ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ପିଲାର ମନରେ ଗଭୀର ଛାପ ପକାଏ। ଏକ ସ୍ନେହପୂର୍ଣ୍ଣ, ସମ୍ମାନପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ଉତ୍ତର ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ପରିବେଶରେ ବଢ଼ିଥିବା ପିଲା ଜୀବନର ପ୍ରତିଟି ପଦକ୍ଷେପରେ ସେହି ଶିକ୍ଷାକୁ ଆଗେଇ ନିଏ। ସେମାନେ ନଈରେ ପାଣି ପରି ସଫା ଥାଆନ୍ତି, ଯାହାକୁ ପରିବାର ଯେଉଁ ଆକାର ଦେବ, ସେ ସେହି ଆକାର ନେବ।

କୀର୍ତ୍ତିମନ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଗାଥା

ଇତିହାସ ସାକ୍ଷୀ ଯେ, ଭଲ ସନ୍ତାନ ହେଉଛନ୍ତି ପିତାମାତାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କୀର୍ତ୍ତି। ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଶ୍ଳୋକରେ କହାଯାଇଛି:

"କସ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିଃ ପରା? ଯସ୍ୟ ପୁତ୍ରେଣ ଜନକୀର୍ତ୍ତିଃ।"

ଅର୍ଥାତ୍, "କିଏ ସବୁଠାରୁ କୀର୍ତ୍ତିମାନ? ଯାହାଙ୍କ ପୁତ୍ର ତାଙ୍କୁ ଜନକ ଜନନୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୀର୍ତ୍ତିମାନ କରିଛନ୍ତି।"

ଏହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ହେଉଛନ୍ତି ରାଜା ଦଶରଥ। ତାଙ୍କର ଅନେକ ଯଶ, ପ୍ରତାପ ଓ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯେତେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ, ତାହାର ଏକମାତ୍ର କାରଣ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀରାମ। ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପରି ଧାର୍ମିକ, ଗୁଣବାନ ଓ ଆଦର୍ଶ ପୁତ୍ରର ପିତା ହେବା ଯେଉଁ କୀର୍ତ୍ତି ତାଙ୍କୁ ଦେଇଛି, ତାହା ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ବିଜୟ ଓ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟକୁ ଛାଇ ଦେଇଛି।

ସେହିଭଳି, ବାସୁଦେବଙ୍କ ନାମ ଇତିହାସରେ ସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇରହିଛି ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ କାରଣରୁ। ଭରତମାତା ତ ତାଙ୍କ ନାମ ପାଇଛନ୍ତି ରାଜା ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ ଓ ଶକୁନ୍ତଳାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତଙ୍କ ନାମରୁ। ଏହି ସବୁ ଉଦାହରଣ ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ, ଏକ ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ କେବଳ ପିତା ମାତାଙ୍କର ଆଦର୍ଶ, ସମଗ୍ର ବଂଶ, ସମାଜ ଓ ଦେଶର ନାମକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିଥାଏ।

ଆଜିର ପ୍ରସଙ୍ଗିକତା

ଆଜିର ବ୍ୟସ୍ତ ଦୁନିଆରେ, ଯେଉଁଠାରେ ମା’-ବାପା ଉଭୟ ଚାକିରୀ କରୁଛନ୍ତି, ସମୟର ଅଭାବ ରହିଛି, ସେତେବେଳେ ପରିବାରର ଏହି ମୌଳିକ ଦାୟିତ୍ୱ ଉପରେ ଆମକୁ ପୁନର୍ବାର ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ ଗଠନ କରିବା କେବଳ ତାଙ୍କୁ ଭଲ ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଓ ଭଲ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧାଇବା ନୁହେଁ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କୁ ସମୟ ଦେବା, ତାଙ୍କ ସହିତ କଥା ହେବା, ତାଙ୍କ ଭାବନାକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ଏକ ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସହିତ ଗଢ଼ି ତୋଳିବା।

ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବସ୍ତୁଗତ ସୁଖସୁବିଧା ଦେବା ପାଇଁ ଆମେ ଯେତିକି ବ୍ୟସ୍ତ, ସେତିକି ଆମେ ତାଙ୍କ ଚାରିତ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଉନାହୁଁ। କିନ୍ତୁ ଜ୍ଞାନ କହୁଛି, ଜଣେ ଡାକ୍ତର, ଇଞ୍ଜିନିୟର ବା ବଡ଼ ଅଧିକାରୀ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ଭଲ ମଣିଷ ହେବା ଜରୁରୀ। ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେବାର ଦାୟିତ୍ୱ ପ୍ରଥମେ ପରିବାରର।

ଏକ ଫଳ ପ୍ରଦାନକାରୀ ଗଛ ଯେପରି ବଗିଚାର ଶୋଭା ବଢ଼ାଏ, ସେହିପରି ଏକ ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ ପରିବାରର, ସମାଜର ଓ ଦେଶର ଗର୍ବ। ପରିବାରର ସ୍ନେହ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କାର ହିଁ ସେହି ଫଳ ପ୍ରଦାନକାରୀ ଗଛର ମୂଳ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପାଣି ସଦୃଶ। ଆଉ ଯେତେବେଳେ ଏହି ସନ୍ତାନ ବଡ଼ ହୋଇ ଦେଶ ଓ ସମାଜର କଲ୍ୟାଣରେ ଲାଗିଯାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ପିତାମାତା ପାଇଥିବା ସନ୍ତୋଷ ଓ ଗର୍ବ ଅନନ୍ୟ।

ତେଣୁ, ଆସନ୍ତୁ, ଆମେ ଆମର ପରିବାରକୁ ଏକ ପବିତ୍ର ତପୋ ଭୂମି ଭାବରେ ଗଢ଼ି, ସେଠାରେ ଭଲ ସନ୍ତାନ ଗଠନର ମହତ୍ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରିବା। କାରଣ, ଏହି ଉତ୍ତମ ପ୍ରଜନ୍ମମାନେ ହିଁ ଆମର ପରିବାର, ସମାଜ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିବେ।

!! ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ସାସମଲ

ହନୁମାନ ନଗର ଆସ୍କା ରୋଡ଼

ବ୍ରହ୍ମପୁର ଗଞ୍ଜାମ !!